“Gittim, Gezdim Uzun Yollarda!”

Sırp sanatçı piyano, perküsyon ile düzenlemede Marko Louis ve keman solosu Ürdünlü Layth Sidiq tarafından seslendirilen “Djelem Djelem” adlı çingene şarkısının orijinal müzik videosu perşembeye şans getirsin. Nazi zamanında toplama kampı deneyiminin sonrasında Sırp Roman olan Žarko Jovanović tarafından yazılmış, Roman halkının yaşadığı zulmü anlatan Roman dilinde bestelenmiş bu ağıt, 1949 tarihinde kaleme alınmış. Aileleri katledilenlerin, yasını tutarken kalanlara, umuda sarılıp mutlu Romanlara rastlayana dek yürüyüp gitmelerine atıfta bulunur.

“Çok uzun süre yollarda yürüdüm, mutlu çingenelere bile rastladım. Ülkeler değişse de çingenelerin ruhu değişmiyor, ne kadar güzel.”

Gadjo Dilo (1997)

Aynalar: Neredeyse Evrensel Bir Tarih adlı kitaptan; yazar Eduardo Galeano tarafından yazılan satırlar ile gün ortalanır: “1944 Ağustos’unun sadece bir tek gecesinde iki bin sekiz yüz doksan yedi Çingene kadın, çocuk ve erkek Auschwitz’in gaz odalarında can verdi. Bu yıllarda Avrupa’daki Çingenelerin dörtte biri yok edildi. Bunun peşine düşen kimse oldu mu?” Ve bir de film ile akşama geçilir:

*ASLI’NIN FİLM ÖNERİSİ…

Film adına tıklayarak İmdb Sayfasına ulaşabilirsin!

Skupljaci Perja (1967) : Filmin adı orijinal Sırpçadır ve Roman dilinde seslendirilmiştir. Arnavutça film adı Mbledhësi i Puplave 1967 ve İngilizce film adı I Even Met Happy Gypsies 1967. Yönetmen Sırp Aleksandar Petrović. Yugoslav yapımıdır. Oyuncular Bekim Fehmiu, Olivera Vučo, Bata Živojinović, Mija Aleksić. Dünya sinemasının klasiklerinden biri olarak kabul edilen film, Akademi ödülleri (Oscar), Altın küre, Siyad adaylığı dahil 5 adaylık, Cannes ödülü dahil 7 galibiyet ödülü kazanmıştır. Yapım, 82 dakika sürer. Türkçeye “Ah Bu Çingeneler“, “Mutlu Çingeneler Gördüm” gibi farklı birkaç isimle tercüme edilmiştir.

Sırbistan’ın en büyük ikinci şehri Voyvoda sınırlarında yaşayan 26 etnik gruptan biri olan roman halkının yaşadığı köyde geçen film, aşk, etnik ve sosyal ilişki temalarını, çingene hayatının odak noktası olan cenaze ve düğün törenlerinin çevresinde trajik olarak anlatır.

Balkanlarda özellikle Bulgaristan’da Osmanlı idaresindeyken, azınlıklara uygulanan özerkliğe dahil olarak en mutlu günlerni yaşadıklarını dile getiren Balkanlı Çingeneler ile ilgili hikayeler anlatılır.

İtalyan ressam Enzo Nistri (1923 – 2008) tarafından resmedilen ve nadir bulunan 1968 yapımı tablosuyla, sinema filmi afişi olarak tasarlanmış olup, ‘La Stirpe del Vento – Ho incontrato anche zingari felici‘ (Rüzgarın soyu – Ben de mutlu çingenelerle tanıştım) ismiyle ve ressamın imzasını taşıyan afişe rastladım ve aşağıda paylaştım.

“Siz sevemezsiniz adaşım, siz şehirde yaşayanlar ve köyde yaşayanlar; siz, birisine itaat eden ve birisine emredenler; siz, birisinden korkan ve birisini tehdit edenler… Siz sevemezsiniz. Sevmeyi yalnız bizler biliriz… Bizler: Batı rüzgarı kadar serbest dolaşan ve kendimizden başka Allah tanımayan biz Çingene’ler.”

Değirmen – Sabahattin Ali

Sevmeyi bilenler…